9 Mart 2018
Sayı: KB 2018/10

‘Türkiye’de Kadınlar ve Kadın Emeği’ raporu

Genel-İş 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü dolayısıyla her yıl yayınladığı ‘Türkiye’de Kadınlar ve Kadın Emeği’ raporunu kamuoyuyla paylaştı.

Kadın işçilerin uğradığı çifte sömürüyü gözler önüne seren raporda özetle; her 10 kadından yalnızca 3’ünün çalıştığına, geniş tanımlı kadın işsizliğinin 3 milyona yaklaştığına, kadınların yarıya yakınının kayıt dışı çalıştırıldığına ve kadınlar içerisinde sendikalaşma oranının % 6 olduğuna dikkat çekildi.

Raporda şu veriler yer aldı:

*Türkiye’de resmi rakamlara göre her 10 kadından en az 3’ü 18 yaşının altında evlendirildi.2 17 bine yakın kız çocuğu doğum yaptı. Doğum yapan kız çocuklarının 234’ü ise maalesef 15 yaşın altında!

*Her gün en az 4 kadının şiddete maruz kaldığı 2017 yılında, en az 286 kadın ve kız çocuğunun öldürüldü, yüzlerce kadın ve çocuk da cinsel saldırılara ve istismara uğradı.

Her 10 kadından 2’si yoksul, 10 kadından 4’ün ise kendisini güvende hissetmiyor.

*Dünya Ekonomik Forumu’nun 2017 yılı Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği Endeksi’ne göre Türkiye’nin 145 ülke arasında 131. sırada yer alıyor.

*Kadınların işgücüne katılma oranı, 2017 yılı Kasım ayında bir önceki yılın Kasım ayına göre 1,1 puan artarak yüzde 33,8’e yükselmiştir. Ancak bu artışa rağmen, Türkiye’de kadınların işgücüne katılma düzeyi, OECD ve AB’ye üye ülke ortalamalarının çok altındadır. Yıllık verilere göre 2016 yılında kadınların işgücüne katılma oranı Türkiye’de yüzde 32,5 iken OECD üye ülke ortalamalarında yüzde 51,9, AB üye ülke ortalamalarında yüzde 46’dır.

*2016 yılında kadınların istihdama katılım oranı OECD üye ülke ortalamalarında yüzde 44,4, AB üye ülke ortalamalarında yüzde 45,9’dur.

*11 milyondan fazla kadın ev işleri nedeniyle çalışma hayatına katılamadığını belirtmiştir.

* 2017 yılı Kasım ayı verilerine göre istihdam edilen kadınların yüzde 43’ü kayıt dışıdır.

* 2014 yılında yüzde 11,9 olan kadın işsizlik oranı, 2016 yılı sonunda yüzde 13,7’ye çıkmış, 2017 yılı Kasım ayında ise yüzde 13,4 olmuştur. OECD’ye üye ülkelerde kadın işsizliği ortalaması 2014 yılında yüzde 7,4 iken, 2016 yılında yüzde 6,4’e gerilemiştir. AB’ye üye ülkeler ortalamasında ise kadın işsizliği yüzde 10,3’ten yüzde 8,8’e gerilemiştir. 2014 yılında 2 milyon 788 bin olan geniş tanımlı kadın işsizliği 2016 yılında 2 milyon 959 bine, 2017 yılı Kasım ayında 2 milyon 896 bine ulaşarak yüzde 24,5 olmuştur.

* 2014 yılında yüzde 20 olan genç kadın işsizliği, 2016 yılında yüzde 23,5’e, 2017 yılı Kasım ayında ise yüzde 25’e çıkmıştır. 2014 yılında yüzde 36,1 olan geniş tanımlı kadın işsizliği 2016 yılında yüzde 36,4, 2017 yılı Kasım ayında ise 760 binle yüzde 35,8 olmuştur.

* Yükseköğrenim mezunu kadınların işsizlik oranı 2016 yılı için yüzde 16,9 olarak gerçekleşti.

* 2017 Kasım ayı verilerine göre 3 milyon 99 bin kadın yani kadın çalışanların yüzde 34’ü haftalık 45 saatin üzerinde çalıştırılıyor. 1 milyon 26 bin kadın ise haftalık 45 saattin üzerinde ve kayıt dışı çalıştırılıyor. Bununla birlikte çalışma surelerini ayrıntılı incelediğimizde ise kayıt dışı çalıştırmanın en fazla kısmi sureli çalışmada yoğunlaştığı görülmektedir. Haftalık 1-16 saat arası çalışan kadınların yüzde 87’si, haftalık 17-35 saat çalışan kadınların ise yüzde 67’sinin kayıt dışı istihdam edildiği görülmektedir.

* 2014 Ocak ayında yüzde 4,6 olan kadınların sendikalaşma oranı, 2018 Ocak ayında yüzde 8,1’e çıksa da bu oran erkeklerde yüzde 10,6’dan yüzde 13,5’e yükselmiştir.

Türkiye’de kadın işçi gerçeği

Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK), ‘Türkiye İşçi Sınıfı Gerçeği 2017’ başlıklı araştırmasına dayanan ‘Türkiye’de Kadın İşçi Gerçeği’ raporunu açıkladı. Kadın işçilerin en önemli üç sorununun düşük ücret, işsizlik ve sigortasız çalışma olduğu tespit edilen raporda, kadın işçilerin erkek işçilere kıyasla pek çok haktan daha fazla mahrum bırakıldığına dikkat çekildi.

DİSK Genel Merkezi’nde 7 Mart’ta düzenlenen basın toplantısında söz alan DİSK Genel Sekreteri Arzu Çerkezoğlu, kadın emeğinin düşük ücret, ayrımcılık, işsizlik ve güvencesizlik kıskacında olduğuna değindi. Kadın ve emek mücadelesinde yükseltmeleri gereken taleplere işaret eden Çerkezoğlu “Eşit işe eşit ücret ile çalışma hakkı; sendikal haklar; sağlık ve sosyal güvenlik hakkı, kreşler, bakımevleri ile ev işlerinin toplumsallaştırılması ve kadınların toplumsal yaşama eşit biçimde katılımı için mücadeleyi büyütmek, oldukça acil bir görev olarak karşımızda duruyor” ifadelerini kullandı. Çerkezoğlu’nun ardından söz alan DİSK-AR Uzmanı Deniz Beyazbulut raporu sundu.

Raporda özetle şu veriler ortaya kondu:

*Kadınların çalışma hayatındaki en önemli üç sorunu; düşük ücret, işsizlik ve sigortasız çalıştırılma. Kadın işçilerin yüzde 78,7’si düşük ücreti çalışma hayatının en önemli sorunu olarak belirtmektedir. Kadınların yüzde 74,5’i ise işsizliği çalışma hayatının en önemli ikinci sorunu olarak görmektedir. Kadınların yüzde 43,1’i çalışma hayatında uzun çalışmayı sorun olarak belirtmiştir.

*Kadınlar erkeklerden daha düşük ücret alıyor! Kadınlar ortalama 1400-2000 TL ücret alırken kadınların yüzde 21,9’u 1400 TL’den az ücret alırken erkeklerin ise yüzde 13,3’ü bu oranda ücret almaktadır.

*Kadınların yüzde 23,8’i taşeron çalışma, özel istihdam büroları aracılığıyla çalışma ve ücretli düzensiz istihdam biçimlerinde yer almaktadır.

*Kadınların en az yüzde 92’si sendikasız. Genel sendikasızlık oranı yüzde 88 iken bu oran erkeklerde ise yüzde 86’dır.

*Kadınların yüzde 14,1’i etnik kökeni/dini/mezhebi ve inancıyla ilgili konularda, yüzde 13,8’i ise siyasi görüş ve düşüncelerinden dolayı çalışma hayatında ayrımcılığa uğramaktadır. Aynı iş ve pozisyonlar için ücret ve kazançlarda ayrımcılığa uğrayan kadınların oranı 12,6’dır. Kadınların terfi ve atamalarında ayrımcılık yaşadığını düşünenlerin oranı yüzde 11,4’tür. İşyeri yöneticilerinin kadın işçilerin görüşünü alması konusunda ayrımcılık yaşandığını düşünenlerin oranı yüzde 11’dir. İşçilerin yüzde 9’u şirket içi eğitimlerde kadınlara yönelik ayrımcılık yaşandığı görüşündedir.

*Kadın işçilerin yüzde 86’sının işyerlerinde çocuk bakım desteğinin olmadığını söyledi.