2013 yılının Haziran ayında yaygın ve militan eylemlerle bütün bir yıla damgasını vuran Gezi Direnişi üzerine çok şey yazıldı, söylendi. Milyonların ayağa kalktığı Haziran Direnişi, harekete rengini veren sınıfsal karakter açısından işçi sınıfının damgasını taşımıyordu. İsyan dalgasının böyle bir niteliğe sahip olması, işçi sınıfı ve emekçilerin bütün bir seneyi suskunlukla geçirdiği anlamına gelmedi. Geride bıraktığımız yıl boyunca, kapitalist sömürüye, baskılara, kölece ve kuralsız çalışma koşullarına karşı sınıf bölükleri sürekli bir eylem içerisinde bulundular. Sömürünün geldiği boyutla bağlantılı olarak işçi sınıfının saflarında biriken hoşnutsuzluk, kin ve öfke sınıfı çeşitli eylem biçimlerine itti.

2013 yılı; Türkiye’nin birçok sanayi havzasında ve hatta kent merkezlerinde yaygın işçi direnişlerine, grevlere ve eylemlere sahne oldu. Bu tabloyu birçok sanayi havzasında artan yoğun bir örgütlenme eğilimi tamamladı. Farklı sektörlerden işçiler kölece çalışma ve yaşam koşullarına karşı sendikal örgütlenme yolunu seçtiler. Bu mücadelelerden pek çoğu sınıf hareketi adına ileriye yönelik önemli dersler bıraktı. İrili ufaklı tüm direniş ve grevlerin nasıl sonuçlandığına baktığımızda birçok direniş sürecinin fiili-meşru mücadeleyle kazandığını görebiliriz.

Yılın son haftalarındaki işçi eylemlerine baktığımızda dahi sınıf hareketinde yaşanan hareketliliği görebiliriz. Taban örgütlenmelerini kuran ve toplu sözleşme sürecine hazırlanan Greif işçileri, Yatağan’da enerji işçilerinin özelleştirme saldırısına karşı eylemleri, 4. ayına yaklaşan Feniş direnişi yeni mücadele yılına girerken umut verdi.

İşçiler direniyor...

2014 yılına da direnişte giren DHL Lojistik işçileri, 2 yılı aşkın süredir devam ettirdikleri inatçı direnişleriyle Alman sermayeli DHL’ye geri adım attırdılar. Paravan sendika Öz Taşıma-İş’e karşı da kararlı bir mücadele veren TÜMTİS üyesi işçiler toplu sözleşme aşamasına gelen süreci tam bir kazanımla noktalamayı hedefliyorlar. DHL işçilerinin yeni yılda sağlayacağı kazanımlar kargo ve taşımacılık işkolunda yeni kazanımları getirecek.

İlaç tekeli Abdi İbrahim’de sürekli hale getirilen işten atma saldırısına karşı işçiler direnişe çıktılar. Abdi İbrahim’deki işçi sömürüsünü, hak gasplarını ve işten atma saldırılarını teşhir eden işçiler direnişleri boyunca bir dizi eylem gerçekleştirdiler. Direnişin basıncı fabrikadaki işten atma saldırılarının durdurulmasını sağladı.

Çalıştıkları Hey Tekstil fabrikasının kapatılmasının ardından sokağa atılan Hey Tekstil işçileri, hak arama mücadelelerini farklı araçlarla devam ettiriyorlar. İşçiler, 2 yılı aşkın süredir devam eden mücadelelerine destek bekliyorlar.

Zeytinburnu’nda kurulu Punto Deri’de çalışırken DERİTEKS Sendikası’nda örgütlenen işçiler sendika düşmanlığı ve işten atmalara karşı aylardır fabrika önündeki direnişlerine devam ediyorlar.

Sendikal örgütlülükten kaynaklı işten atılan ve aylardır direnişte olan Standart Profil işçilerinin Manisa Organize Sanayi Bölgesi’ndeki direnişi sürüyor. Kendilerini satarak sözleşmeye imza atan Petrol-İş Sendikası’na tepki gösteren işçiler şube binasını basmışlardı.

Avcılar Ambarlı Limanı’nda yaklaşık 1 yıldır sendikal örgütlenme mücadelesi yürüten liman işçileri işten atmalara ve sendika düşmanlığına karşı eylemlere devam ediyor. Liman-İş üyesi işçiler sendikal haklarına saygı gösterilmesini istiyorlar.

Güvenceli işçiler hedefteydi

Direniş ve grev süreçlerinin yaşandığı alanlar daha çok güvencesiz işçileri kapsasa da geride kalan yılda sendikal örgütlülüğün bulunduğu işletmelerde de çeşitli saldırılara karşı direnişler yaşandı.

Gebze’deki Şişecam fabrikasından işten çıkarma yapılması üzerine vardiya çıkışındra eylem yapılarak dayatmalara sessiz kalınmayacağı gösterildi. Çayırova’da kurulu Şişecam Cam Elyaf fabrikasında Kristal-İş Sendikası üyesi Mustafa Güner’in hukuksuz biçimde işten atılmasına tepki gösteren işçiler eylemler gerçekleştirdiler.

Şişecam’ın İstanbul Topkapı’da kurulu fabrikasının kapatılması ve işçilerin daha düşük ücretlerle farklı fabrikalara sürgüne gönderilme girişimine karşı işçiler fabrikayı işgal etti. Günler süren işgal eyleminin ardından sendikal bürokrasi rolünü oynayarak süreci sona erdirdi.

İzmir Aliağa’da kurulu bulunan PETKİM’de iki işçi gerekçesiz olarak işten atıldı. Bu durumu kabul etmeyen Petrol-İş üyesi Petkim işçileri fabrikaya kapandılar.

Yaygın grevler…

2013 yılı farklı sektörlerde bir dizi greve tanıklık etti.

Türkiye’nin ilk AVM grevi olan Leroy Merlin grevi kazanımla sona erdi. Sendika hakkı için greve çıkan DİSK/Sosyal-İş üyesi işçiler 16. günde imzalanan toplu sözleşme ile önemli haklar kazandılar.

Türk-İş’e bağlı Basın-İş Sendikası’na üye Darphane işçilerinin, toplu sözleşme döneminde uzlaşma sağlanamaması üzerine çıktıkları grev, grevin 68. gününde anlaşmayla sonuçlandı.

2013 yılına grevle giren Hava-İş üyesi THY işçileri, sönümlenen grevlerini Hava-İş’te AKP’li listenin yönetimi kazanmasıyla sona erdirdiler. Genel kurulun hemen ardından Hava-İş yönetimiyle kapalı kapılar ardından yapılan pazarlıklar sonucu THY işçileri işlerine geri dönerken 24. Dönem Toplu İş Sözleşmesi metni işçilerden gizlendi.

Türk Metal Sendikası’nın örgütlü olduğu Fokker Elmo Havacılık işyerinde toplu sözleşme sürecinde anlaşma sağlanamaması üzerine grev başladı. İzmir Gaziemir’deki Ege Serbest Bölgesi’nde kurulu bulunan fabrikada grev 29 Ağustos günü sabah saatlerinden itibaren hayata geçirildi. Grev, 81. gününde TİS’in kabul edilmesiyle bitirildi.

Tekstil işkolunda 20 bin işçiyi kapsayan grup toplu iş sözleşmesi sürecinde TEKSİF Sendikası ülke genelinde 30 fabrikada greve çıktı. Gasp edilen haklarını geri alan tekstil işçileri taleplerini kabul ettirdi.

TÜMTİS, Bursa’da kurulu Gülen Nakliyat’ta toplu sözleşme sürecinde greve çıktı.

Esenyurt’ta kurulu Jumbo Madeni Eşya A.Ş fabrikasında 27 Haziran 2013 tarihinde başlayan grev 11 Eylül’de sona erdi. Çelik-İş üyesi Jumbo işçileri, patronla imzalanan protokol sonucunda grevlerini sona erdirdiler.

İskenderun Demir Çelik Fabrikası (İSDEMİR) ile Çelik-İş Sendikası arasında sürdürülen 25. Dönem Toplu İş Sözleşmesi görüşmelerinde sonuç alınamaması nedeniyle 22 gün süren grev, tarafların anlaşması üzerine son buldu. İsdemir işçilerinin ardından, 19 Temmuz’dan itibaren greve çıkan MMK Metalurji işçilerinin grevi 6 Ağustos’ta sona erdi.

Çelik-İş Sendikası Ümraniye’de kurulu GAMAK fabrikasında greve çıktı. Grev, satış sözleşmesiyle sona erdi.

22 Nisan’da başlayıp, aynı gün sona eren Çaykur grevi ise hükümetin yaptığı ayak oyunlarıyla kırdığı grev olarak akıllarda kaldı.

Toplu sözleşme görüşmelerinde işçilerin taleplerine kayıtsız kalınması üzerine İpek Kağıt’ta çalışan 190 işçi greve çıktı.

AKP iktidarının Yatağan, Yeniköy ve Kemerköy termik santrallerinin özelleştirilerek sermayenin hizmetine sunulmasına yönelik adımlarına karşı işçiler aylardır eylemdeler. Sendikal bürokrasinin hakim olduğu Tes-İş ve Maden-İş sendikalarına üye işçilerin özelleştirme karşıtı eylemleri yılın son günlerine girerken hızını kaybetmedi. İşçiler, AKP-cemaat koalisyonu arasındaki rant ve iktidar kavgasıyla birlikte ortaya saçılan rüşvet ve yolsuzlukları teşhir ederek AKP’yi protesto etmeleri, Haziran Direnişi’ni simgeleyen sloganları atmaları ayrıca anlamlı bir yerde duruyor.

Mersin Limanı’nda Toplu İş Sözleşmesi’de greve gidilen süreçte önce sendika üyesi 34 işçi işten atıldı. İşçiler, işten atılmalara karşı direnişe başladı. Vinçlerin tepesine çıkan işçiler iş durdurma eylemini sürdürürken, daha önce işten atılan ve dışarda bekleyen işçilere de polis saldırdı.

“Taşeron köleliğine hayır!”

İş güvencesinin olmadığı, taşeron köleliğine mahkum edilmek istenen taşeron işçileri geride kalan yıl boyunca farklı işletmelerde bir dizi direniş gerçekleştirdiler. Fiili-meşru mücadelenin temel alındığı direnişlerin kazanımla sonuçlananları taşeron köleliğine karşı mücadelede örnek oldu.

Teknopark İstanbul projesinde Uzunlar İnşaat bünyesinde taşeron olarak çalışan işçiler ayları bulan ücret alacakları için direnişe çıktı. Bir buçuk ay boyunca Teknopark İstanbul’un ana firması ve en büyük hissedarı İstanbul Ticaret Odası’nı hedef alan eylemli direniş süreci geliştirilmişti. İşçiler, yaptıkları merkezi eylemler, İTO önünde çadır direnişi ile tüm hak alacaklarını kazanmışlardı.

CHP’li Beşiktaş Belediyesi bünyesindeki BELTAŞ A.Ş’de çalışan işçilerin iki aya yakın zamandır sürdürdükleri direnişi kazanımla sona erdi. İşçiler, direnişlerinin 48. gününde açlık grevine başlayarak, BELTAŞ firmasının işçilerin sendikalaşma hakkına yönelik açtığı davayı geri çekmesini istemişlerdi. BELTAŞ firması davayı geri çekti.

Dersim’de Enerji-Sen üyesi AKSA işçileri 17 Eylül’de başlattıkları fiili grevi kazanımlarla bitirdi. Enerji-Sen yöneticileri ve AKSA yetkilileri arasında yapılan görüşmede AKSA yönetimi, işçilerin tüm taleplerini kabul etti.

Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’nde 46 gün sürdürdükleri direnişlerini kazanımla sonuçlandıran taşeron işçileri fiili mücadeleleriyle hastane yönetimine geri adım attırdılar.

Antalya Büyükşehir Belediyesi Park ve Bahçeler Şube Müdürlüğü‘nde eylem yaptıkları gerekçesiyle işten atılan işçiler işe geri alındı. Ödenmeyen maaşları için iş bırakma eylemi yapan işçilerin talepleri karşılandı.

BEDAŞ’ta Enerji-Sen’e üye oldukları için işten çıkartılan 5 işçi, İstanbul Taksim’deki BEDAŞ Genel Müdürlük Binası önünde 35 günlük direnişin ardından işlerini geri kazandılar.

İzmir Gediz EDAŞ’ta işçiler, taleplerinin kabul edilmemesi nedeniyle üç gündür çadır eylemi gerçekleştirdi. İş bırakma ile birlikte 7 bölgede elektrik bakım onarım hizmeti verilemedi. İşçiler; “İşçi sağlığı ve iş güvenliği kuralları uygulansın”, “Yol ve yemek paraları ödensin”, “İnsanca çalışmak istiyoruz” talepleriyle iş bıraktılar.

Adana’da Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Balcalı Hastanesi’nde uzun yıllardan bu yana taşeron köleliğine karşı süren eylemler 2013 yılında da devam etti. Devrimci Sağlık-İş üyeleri hukuk dışı ihalelerin iptal edilmesi ve taleplerinin kabul edilmesi için iş bırakma eylemi yaptı.

Karadeniz Teknik Üniversitesi’ne bağlı Farabi Hastanesi’nde taşeron işçilerin örgütlenme mücadelesi ayları bulan direnişle sürdürüldü. İşten atma saldırısına karşı başlayan direniş özel güvenlik saldırılarıyla bastırılmaya çalışıldı. Mahkemenin tüm işçilerin işe iadesine karar vermesiyle direniş bitirilmişti.

Artvin’in Murgul İlçesi’ndeki Eti Bakır İşletmesi’nde özelleştirmeden sonra şartları kötüleşen işçiler eyleme geçti. Murgul tesisindeki fiili grev ve fabrika işgali üzerine patron işçilerin taleplerine olumlu karşılık vermek zorunda kaldı.

Kartal Belediyesi’ne bağlı KARTURSAŞ, KARYAPSAN ve kadrolu işçiler toplu sözleşmeden doğan ve 2 yıldır ödenmeyen sosyal hakları için tekrar iş bırakma eylemi gerçekleştirdiler.

Çiğli Belediyesi’ne bağlı KAFESAN işçilerinin, geçmişten gelen toplu sözleşme farkı alacakları ödenmediği gerekçesiyle iş bırakmalarının ardından ilçede çöp dağları oluştu. Kent sokaklarında konteynırlar doldu, çöpler çevreye dağıldı.

Koç Üniversitesi taşeron işçilerinin, sözleşmeleri feshedilerek işten çıkarılmaları üzerine başlattığı direniş kazanımla sonuçlandı.

Örgütlenme eğilimi güçleniyor

Uzun çalışma saatleri, düşük ücretler ve kuralsız çalışma koşulları 2013 yılında birçok sanayi havzasında sendikal örgütlenme mücadelelerini de tetikledi.

Tuzla’da kurulu bulunan COFLE TK Otomotiv’de Birleşik Metal-İş örgütlendi.

Tuzla’da TAYSAD’da kurulu Cavo Otomotiv’de uzun süredir örgütlenme çalışması yürüten Birleşik Metal-İş Sendikası Gebze Şubesi, çoğunluğu sağlayarak yetki başvurusunda bulundu. Cavo Otomotiv’de örgütlenme süreci tamamen internet üzerinden sağlandı.

Pendik Kurtköy’de kurulu bulunan Birgi&Mefar ilaç fabrikasında Haziran ayında açığa çıkan örgütlenme sonucunda 2 işçi işten atılmıştı. Aradan geçen süre zarfında işçiler Petrol-İş 2 No’lu Şube’de örgütlenmeye devam ettiler ve mücadeleden geri durmadılar.

Düzce Gümüşova ve Gebze’de fabrikaları bulunan İNTEK Kalıp İskele San. ve Tic. AŞ. işçileri Birleşik Metal-İş Sendikası’nda örgütlendiler.

Eku’da Çelik-İş Sendikası’ndan istifa ederek, Birleşik Metal-İş’e geçen işçiler, patronun işten atma saldırısı ile karşılaşmış, bunun karşılığında direnişe başlamışlardı.

2012 yılında ihanetçi Türk Metal çetesini sırtlarından atmak için mücadeleye başlayan Bosch işçileri, Birleşik Metal-İş Sendikası’na geçiş yapmışlardı. Bosch işçilerinin mücadelesine darbe vurmak amacıyla türlü ayakoyunlarına başvuran MESS ve Türk Metal’in bu çabaları büyük oranda sonuç verdi. 2 Nisan 2013 tarihinde Bosch Genel Müdürlüğü önünde direnişe başlayan öncü işçilerin bir süre devam eden direnişi süreci farklı araçlarla devam ettirmek üzere sona erdi.

Petrol-İş Sendikası’nda örgütlenmek isteyen fakat sendikal bürokrasinin engellerine takılan KOROZO Ambalaj işçileri, sendikal bürokrasi engelini teşhir eden açıklamalarıyla basın ve kamuoyunu bilgilendirdiler. İşçilerin mücadelesi devam ediyor.

Yurtiçi Kargo ve MNG Kargo’da sendikal örgütlenme mücadelesi başlatan DİSK/Nakliyat-İş Sendikası işten atmalara karşı aylar süren direnişler gerçekleştirdi.

Tuzla Organize Sanayi Bölgesi’nde, sendika ve işe iade hakları için direnen İsmacco işçilerinin direnişi sona erdi.

Fabrikalardaki sendikal örgütlenme eğilimi pek çok fabrikada kendini gösterdi. Dinex, Arobus, Inductotherm İndiksiyon Sistemleri San. A.Ş., NBR, Tekersan Jant San. A.Ş., Plasko Plastik, PMR Kauçuk, Taral Makine, Teka Simeco, Tansel A.Ş. ve Balorman A.Ş. gibi birçok işyerinde işçiler sendikal örgütlenme mücadelesi verdi.

Taban iradesi güçleniyor!

2013 yılının şubat ayında örgütlenme mücadelesinin başladığı Greif’ta işçilerin söz, yetki, karar hakkı mücadelesi büyük kazanımlarla devam ediyor. Amerikan tekeli Greif’ta çalışırken DİSK/Tekstil Sendikası’nda örgütlenen işçiler yeni yılla beraber toplu sözleşme masasına oturacaklar. Fabrikadaki taşeron çalıştırmaya da son verme mücadelesi yürüten Greif işçileri, sendikal bürokrasiye karşı yürüttükleri çok yönlü mücadeleyle de sınıf kardeşlerine örnek oluyorlar.

Gebze’de kurulu bulunan ve uzun yıllardır Çelik-İş’in örgütlülüğün bulunduğu Feniş Alüminyum fabrikasında taban iradesinin güçlenmesinden korkan patron saldırılarını yoğunlaştırdı. Sürekli ücret hakkı gaspının yaşandığı fabrikada taban iradesini güçlendiren işçiler bir süre sonra kıdem tazminatları ve ücret alacakları ödenmeden fabrikanın kapatılması saldırısıyla karşılaştılar.

4. ayına yaklaşan direniş ve işgal eylemi boyunca birçok eylem gerçekleştirildi. Feniş patronuna karşı işgal eylemi başlatan işçilerin direnişi sürüyor.

Ağır koşullarda ve ölümle burun buruna çalışan maden işçileri üretimi durdurarak taleplerini istedi. Zonguldak’ta Türkiye Taşkömürü Kurumu’na (TTK) bağlı Üzmez Müessese Müdürlüğü’nde işçiler ocaktan çıkmadı. 24.00-08.00 vardiyasında çalışan işçiler, ağır çalışma koşulları, iş elbisesi ve çizme verilmemesi, baskılar ve çalışma saatlerinde çıkış kapılarının kilitlenmesi nedeniyle ocakları terketmeme eylemine başladılar. Sabah vardiyasındaki işçilerin gelmesiyle eylem büyüdü. TTK Genel Müdürlüğü’nün talepleri kabul etmesiyle eylem sonlandırıldı. İşçilerin fiili-meşru eylemi sonuç getirirken GMİS Genel Başkanı Eyüp Alabaş’ın eylemin fazla uzatılmaması yönünde telkinde bulunduğu iddiaları işçilerin tepkisini çekti.

Manisa Soma’da bir maden işçisinin hayatını kaybetmesi üzerine işçiler denetim yapılana kadar işi bıraktılar. Uyar Madencilik’in işçi hayatını hiçe sayan tutumuna karşı Ekim 2012’de de işçiler, yaptıkları bir oylamanın ardından üretimi durdurmuştu. 700 maden işçisinin “bu madende iş güvenliği önlemleri alınana kadar üretim yapılmayacak” demesi üzerine 6 iş müfettişi madene gönderildi.

Şişli’de kurulu Kazova Tekstil’de çalışırken “iflas” gerekçesiyle kapı önüne konan ve tüm hakları gasp edilen işçiler 31 Ocak 2013 tarihinden itibaren bir dizi eyleme imza attılar. Hakları verilmeyen işçiler işyerindeki makinalara el koyarak kendileri üretmeye başladılar. Kazova işçileri kendilerinin üretmiş olduğu kıyafetleri destek için sattılar.