Bir yılda 1 milyon yeni işsiz

Türkiye kapitalziminin krizi işsizlikte tırmanışa yol açtı. Son 30 yılın en yüksek seviyesine doğru yükselişe geçen işsizlik oranı TÜİK’in dar tanımlı hesaplamasına göre 2018 sonu itibarıyla yüzde 13,5 oldu.

Bununla birlikte, Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Dairesi (DİSK-AR) 15 Mart’ta TÜİK’in dar tanımlı işsizlik verilerine karşı geniş tanımlı işsizlik verilerini açıkladı.

Dar tanımlı raporda işsiz sayısı 4 milyon 302 bin iken, geniş tanımlı işsizlik raporunda bu rakam 7 milyon 153 bin.

DİSK-AR’ın raporuna göre son bir yılda işsiz sayısı 1 milyondan fazla artarken, istihdam ise 633 bin kişi azaldı.

Aralık 2018’de geniş tanımlı işsiz sayısı 7 milyon 153 bine yükselirken, geniş tanımlı işsizlik oranı ise yüzde 20,9 olarak hesaplandı. Aralık 2017’ye göre geniş tanımlı işsiz sayısı 963 bin arttı.

Sanayi üretimindeki ve büyümedeki paralel istihdamda daralma yaşandı. Aralık 2017’de 28 milyon 288 bin olan toplam istihdam 633 bin kişi azalarak Aralık 2018’de 27 milyon 655 bine düştü. Ağustos 2018 ile Aralık 2018 arasında ise istihdamda 1 milyon 663 bin azalma yaşandı.

YEP açıklanırken Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın 2018 sonu için ifade ettiği yüzde 11.3’lük işsizlik rakamı gerçek olan yüzde 20.3 rakamına yaklaşmıyor bile.

Tarım dışı işsizlikteki hızlı artış dikkat çekti: Tarım dışı işsizlik oranı da geçen yılın aynı dönemine göre 3,3 puan artarak yüzde 12,3’den yüzde 15,6’ya yükseldi.

Genç işsizlik oranı ise Aralık 2017’ye göre 5,3 puan artarak yüzde 19,2’den yüzde 24,5’e yükseldi. Kadın işsizliği Aralık 2017’ye göre 2,3 puan artarak 13,1’den 15,4 seviyesine yükseldi. Tarım dışı kadın işsizliği ise yüzde 18,9’a tırmandı.

DİSK-AR’ın raporunda ne eğitimde ne istihdamda olan gençlerin oranı ise yüzde 24,9 olarak açıklandı.

Kayıtlı işsizlerin yüzde 17’si işsizlik maaşı alabildi

Öte yandan, Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) 2018 faaliyet raporunu yayımladı. 2019 Şubat ayında, önceki dönemden ödemesi devam edenlerle birlikte 676 bin 725 kişi için ödeme miktarı 673,3 milyon TL olarak gerçekleşti.

İŞKUR’da kayıtlı 3 milyon 953 bin işsizin yalnızca yüzde 17’si işsizlik maaşı alabilmiş oldu. Ayrıca 2017 yılında işsizlik ödeneği 4 milyar 895 milyon TL olan işsizlik sigortası fonunun işsizlik ödeneği 2018 yılında 5 milyar 865 milyon TL’ye çıktı. Ancak fonun sadece işletilmesiyle elde edilen faiz gelirleri bile işsizlik ödeneğinin neredeyse 3 katını oluşturdu.

Böylece işsizlik sigortası fonu işsizliğin rekor kırdığı 2018 yılında yaklaşık 11 milyar TL fazla vererek tarihi bir başarıya imza attı. Fondan işsizlik maaşı olarak ödenen tutar 5,8 milyar TL iken, teşvik olarak işverene ödenen tutar ise 10,7 milyar TL oldu.

Kale Kayış’ta direniş üçüncü haftasında

İstanbul Silivri’de bulunan Kale Kayış fabrikasında sendikalaşan işçilerin baskılara karşı başlattığı fiili grev iki haftayı geride bırakırken direniş üçüncü haftasında da devam ediyor.

İşçiler her sabah toplu bir biçimde fabrika önüne gelerek burada toplanıyor. Direniş devam ederken direnişin olduğu bölgedeki evlerde oturan emekçiler işçilerle dayanışmada bulunuyor. Patron çevrede oturan insanlar üzerinde de baskı kurarak direnişi yalnızlaştırmaya çalışıyor. Çevre sakinlerine “onlara yardım etmeyin onlar yanlış yapıyor” gibi söylemlerde bulunuyor. Patronun baskısı bununla da son bulmuyor; tüm iş yerinde hukuksuzluklara sessiz kalınıyor. Sendikanın ve işçilerin şikayetlerine rağmen denetimci dahi uğramıyor. Ama fabrikada işçilerin direnişini bastırmak için jandarma bir an olsun fabrikanın önünden ayrılmıyor.

Yanı sıra patnoh, “işçilerin fabrika önünde beklemeleri rahatsızlık veriyor” gibi söylemlerle savcılığa şikayette bulunmuş.

Halen uzlaşmaz bir tutum içinde olan patron kimseyi muhatap almıyor. Ama patronun tüm baskısına rağmen işçiler içeride halen üretimin %15 düzeyinde olduğunu ifade ediyor.

İşçiler tüm baskılara ve ayak oyunlarına rağmen direnişe devam edeceklerini, birliklerini kimsenin bozamayacağını, eninde sonunda kazanacaklarını ifade ediyor.

Karabağlar’da grev sona erdi

Karabağlar Belediyesi’nin Uğur Mumcu Kültür Merkezi, Uzundere Rekreasyon Alanı ve Kara Fatma Parkı sosyal tesislerinde garson, aşçı, temizlikçi ve kasiyer olarak çalışan 22 işçiyi kapsayan toplu iş sözleşmesi (TİS) sürecinde 22 Şubat’ta başlayan grev 15 Mart’ta anlaşmayla sonuçlandı.

DİSK’e bağlı Dev Turizm-İş Sendikası ile belediye arasında yapılan anlaşmaya göre işçi maaşlarında sosyal haklar dahil olmak üzere yüzde 42 oranında artış sağlandı. En düşük maaş 2 bin 59 liradan net 2 bin 900 liraya yükseldi. İkinci yıl da enflasyon artı yüzde 2 oranında zam verilecek. İşçiler ikinci yıldan itibaren de paso alabilecek. Geçmişe yönelik alacaklar da bir defada ödenecek. Ayrıca geçen yıldan kalan fazla mesailerin 2 bin 500 TL’lik kısmı ödenecek. Sendika aidatını da belediye ödeyecek.

ZF Lemförder’de grev kararı asıldı

İzmir Çiğli’deki Atatürk Organize Sanayi Bölgesi’nde kurulu otomotiv yedek parça üreticisi ZF Lemförder’de 15 Mart’ta grev kararı asıldı.

2018 Aralık ayından bu yana süren TİS görüşmelerinde anlaşma sağlanmaması üzerine, 10 Mart’ta grev kararı alınmıştı. 3 Mayıs’a kadar anlaşma sağlanamazsa işçiler greve çıkacak.

Birleşik Metal-İş’e üye 450 işçi vergi dilimlerinin %15’te sabitlenmesini ve tüm işçilerin saat ücretlerine 6 lira zam yapılmasını istiyor. Fabrika yönetimi ise bunları kabul etmiyor, saat ücretlerine de 3,25 lira zam dayatmasında bulunuyor.

Kardemir’de TİS izmalandı

Kardemir’de Çelik-İş ve fabrika yönetimi arasında gerçekleşen toplu iş sözleşmesi görüşmeleri 19 Mart’ta Haddane Meydanı’nda yapılan “şov” ile sonlandırıldı. Sanki işçilere çok büyük lütufta bulunulmuş gibi bir hava yaratılan “şov”da, işçilere “biz sizden habersiz bir şeye imza atmayız” denildi ama işçiler ancak imzalanan sözleşmeyi açıklamanın ardından öğrendi.