19 Aralık 2022
Sayı: KB 2022/34

Uluslararası kapitalist silah tekelleri vurgun vuruyor

Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI) tarafından, dünya çapında silah üreten en büyük 100 tekelin cirolarına ilişkin verileri yayınladı. Ekonomik kriz ve pandemiye rağmen uluslararası kapitalist silah tekelleri 2021 yılı içerisinde de vurgun vurmaya devam ediyor.

SIPRI’ye göre, 2021 yılında 100 şirket 592 milyar dolar karşılığında silah ve askeri teçhizat satarak geçen yıla oranla cirolarını yüzde 1,9 oranında arttırdı. 100 şirket arasında 299 milyar dolarlık ciroya sahip olan ABD tüm silah satışlarının yüzde 51’ini oluşturuyor. AB’de silah satışları yüzde 4,3 artarak 123 milyar dolara yükseldi. Alman silah tekellerinden Rheinmetall, Thyssen-Krupp, Hensoldt ve Diehl satışlarını toplam yüzde 5,6 artırarak 9,3 milyar dolara çıkardı.

2021 ku?resel SIPRI raporuna go?re, cirosunu yu?kselten bo?lgelerin bas?ında ise yu?zde 4,2’lik artıs?la Avrupa geliyor. U?stelik bu veriler, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırdıg?ı 24 S?ubat 2022 o?ncesine ait. Bugu?n itibarıyla Avrupa’da, siparis?lerin bu?yu?k oranda artacag?ı o?ngo?ru?su?nde bulunan Almanya merkezli Rheinmetall isimli silah tekeli, Ukrayna’ya zırhlı arac? go?nderecek u?lkelerin, bu ac?ıklarını kapatmak ic?in siparis?lerini 2023’te yu?zde 30 ila 40 oranında artıracag?ını tahmin ediyor. Asya’da ise C?in’in silah sanayi alanındaki yu?kselis?i de hız kesmeden devam ediyor. Çin son yıllardaki atılımlarıyla, ABD’nin ardından du?nyada en fazla silah u?reten ikinci u?lke konumuna yu?kseldi. Silah satıs?larındaki artıs?, aynı zamanda C?in ordusu donanımının modernizasyon c?apını ve Pekin’in tu?m silah kategorilerinde dıs? du?nyadan bag?ımsız olma hedefini go?zler o?nu?ne seriyor.

Stockholm Uluslararası Barıs? Aras?tırmaları Enstitu?su?’nu?n yayımladıg?ı rapora go?re, du?nyadaki en bu?yu?k 100 silah s?irketi arasında iki Tu?rk s?irketi de yer alıyor. Rapora go?re, ASELSAN ile Aerospace’in toplam silah satıs?ları 2021 yılında 3 milyar 400 milyon dolara ulas?tı. Listenin 56’ncı sırasında bulunan ASELSAN, bir o?nceki seneye kıyasla silah satıs?larını yu?zde 6 oranında artırarak toplam 2 milyar 200 milyon dolarlık ciro elde etti. 2020 yılında du?nyanın en bu?yu?k 100 silah s?irketi listesinin dıs?ında kalan Aerospace ise silah satıs?larını yu?zde 62 oranında artırarak yeniden listeye girmeyi bas?ardı. Rapora go?re, listenin 84’u?ncu? sırasında yer alan s?irketin silah satıs?larını bir yıl ic?erisinde bu denli artırabilmesinde Anka-S I?nsansız Hava Aracı’nın (I?HA) Tu?rk ordusuna teslimatı etkili oldu.

SIPRI raporunu kaleme alan isimlerden S?iao Liang, su?regelen Ukrayna Savas?ı’nın ku?resel silah piyasasını nasıl etkileyeceg?inin s?u an ic?in belirsiz oldug?una dikkat c?ekiyor. Ciro verilerini iyi takip etmek gerektig?ini belirten S?iao Liang, so?z konusu savas?ın silah endu?strisinin dinamig?ini gelecek yıllarda da etkilemeye devam edeceg?ini ifade ediyor. Ukrayna Savas?ı uzadıkc?a, Batı u?lkelerinin Ukrayna’ya daha ne kadar silah desteg?i sag?layacag?ı sorusu da o?nem kazanıyor. Liang’ın bu konudaki du?s?u?nceleri s?o?yle: “Bazı u?lkelerin s?imdiden dengeyi sag?lamaya c?alıs?tıg?ını go?ru?yoruz. Kendi ihtiyac?ları ile Ukrayna’ya destek arasında bulunması gereken bir denge bu. Ancak s?unu da biliyoruz ki, stoklar azalmaya bas?ladı ve bunların yeniden doldurulması lazım”.

Buna en iyi o?rnek ABD’de u?retilen Javelin tanksavar fu?zeleri ile ilgili siparis?ler. Washington yo?netimi 2022’nin Ekim ayına dek Ukrayna’ya 8 bin 500 adet Javelin fu?zesi go?nderdi. Bu da u?c? ila do?rt yıllık bir u?retim su?resine denk geliyor. S?iao Liang, bu durumun silah u?reticileri ic?in o?nemli bir sorun oldug?unu belirterek, “Daha fazla siparis? aldıkları dog?ru ama bunun altından kalkıp, u?ru?nleri zamanında teslim edebilecekler mi?” sorusunu dile getiriyor.

Emperyalist güç dengelerinde yaşanan hızlı değişimler, dünya pazarlarına hakimiyet kavgası ve ABD’nin hegemonyasındaki tek kutuplu düzenin devamı uğruna yeryüzü hızla bir emperyalist dünya savaşına doğru sürüklenmektedir. Emperyalist devletler arasındaki rekabet ve çatışmaların geldiği boyutlara bağlı olarak da yeryüzü tepeden tırnağa kadar silah deposunu çevrilmektedir. Bugün gözümüzün önünde cereyan eden çılgınlık boyutlarındaki silahlanma ve emperyalist savaşların gerisinde yatan asıl gerçekler bunlardır. Tüm bu sorunların kaynağı olan kapitalizm var olduğu sürece insanlık bu tehlikelerle yaşamak zorundadır. Bu anlamıyla gerçek ve kalıcı çözüm ancak sorunların kaynağı olan kapitalist sisteminin ortadan kaldırılmasıyla mümkün olacaktır.

Belçika’da ulusal grev

16 Aralık Cuma günü Belçika’da en büyük üç sendikanın çağrısıyla grev gerçekleştirildi. Hıristiyan Sendikalar Konfederasyonu (CSC), Belçika Genel Emek Federasyonu (FGTB), Belçika Liberal Sendikaları Genel Merkezi (CGSLB) tarafından alınan ortak grev kararı ulusal düzeyde ulaşım sektörü başta olmak üzere farklı alanlarda etkili oldu. Havalimanı çalışanları da greve katılırken eğitim ve sağlık sektörlerinde de sınırlı katılımlar oldu. Belçika’nın başkenti Brüksel’de ise bir yürüyüş gerçekleştirildi.

Dünya genelinde olduğu gibi Belçika’da da hayat pahalılığı artıyor. Kapitalistler, buna rağmen işçilere enflasyonun çok altında ücret atışları dayatıyor. Bu pervasızlığa karşı işçiler ücretlerin arttırılması, çalışma koşullarının iyileştirilmesi başta olmak üzere birçok taleple öfkelerini sokaklara taşıdılar.

21 Haziran’da yapılan ilk eyleme 80 bin civarında kitlesel bir katılım gerçekleşmişti. 9 Kasım’da yapılan meslekler arası ulusal grev ise Belçika’da hayatı kısmen felç etmiş, hareket birçok sektör veya bölgeye yayılmıştı.

Bu defaki grevde toplu ulaşım Brüksel başta olmak üzere, Charleroi, Liège, Verviers kentlerini büyük oranda etkilenirken Hainaut, Namur, Brabant Wallon illerinde de aksaklıklar oluştu. Uçuşlar, ülkenin en büyük iki havalimanından birinde %30, birinde %60 oranında iptal edildi. Namur ve Brabant-Wallon kentlerinde öğretmenlerin greve gitme isteğini dile getirmesine rağmen, tekil iş durdurmalar dışında toplu grev yapılmadı. Sağlık sektöründe de grev ve eylem isteği bir süredir gündemdeydi ancak son süreçte artan Covid-19, grip ve bronşit vakaları ve personel eksikliğinden kaynaklı greve gidilemedi. Fakat sendikalar 19 Aralık’ta birçok hastanede eylemler düzenleneceği ve 31 Ocak’ta ulusal düzeyde bir yürüyüş gerçekleştirileceğini duyurdular.

Sendikaların belirlediği talepler arasında brüt maaşların yükseltilmesi, 1996’da çıkarılan ve maaşların %0,4’ten daha fazla yükselmesini engelleyen yasanın kaldırılması da yer alıyor. Yanı sıra enerji fiyat artışlarının engellenmesi, sermayedarlardan daha fazla vergi alınması istenirken, maaşların otomatik olarak enflasyona endekslenme hakkının korunması, cinsiyet ayrımı gözetmeyen emeklilik hakkı, çocuk bakımı için verilen “zaman kredisi”nin düşürülmemesi ve esnek çalışmanın durdurulması gibi talepler de dile getirildi.

Tüm bu talepler karşısında sermaye hükümeti, karda olan şirketlerin işçilerine 750 Euro’luk bir kereye mahsus bir çek verilmesini talep etti. Emekçilerin 750 Euro karşılığında bu taleplerinden vaz geçmesi beklenmiyor.